فرش دستباف اصفهان کلاهدوزان
ایران یکی از کشورهای نمونه در زمینه تولید محصولات نساجی است که از گذشته تا کنون سهم بزرگی در تولید فرش دستباف و انواع محصولات دیگر بافته شده از نخ و پشم داشته است. با توجه به اینکه هر ملتی دارای یک کالای نمادین است ، میتوان گفت فرش دستباف نیز جزو آن دسته از کالاهای بسیار مهم و صادراتی ایران به شمار میرود و در بین ملل مختلف نیز بعنوان معروفترین تولید کننده فرش گلیم به خصوص فرش دستباف شناخته میشود. در مقاله این هفته سایت زیلومه شما با موضوعات مهمی در زمینه فرش دستباف آشنا خواهید شد.
فرش دستباف چیست؟یکی از مهمترین تجهیزات و کالاها که از گذشته تا کنون اهمیت ویژهای در زندگی انسان داشته است ، فرش و محصولات نساجی میباشد ؛ زیرا استفاده از این وسایل در ایجاد حس آسایش و آرامش انسان کمک شایانی میکند. حال در این بین یکی از بینظیرترین و پرطرفدارترین انواع فرش ، فرشهای دستباف هستند که جزو محصولات کهن ایرانی نیز به شمار میروند. در اینجا سوالی که ممکن است برای خریداران پیش بیاید این است که فرش دستباف چیست؟ دقت داشته باشید که کلمه فرش یک عبارت عربی است که به معنی گسترده میباشد و به مواردی چون قالی و پلاس اطلاق میشود. در نتیجه میتوان گفت منظور از فرش دستباف ، زیراندازی میباشد که به وسیله دست از تار و پود بافته شده است که این امر طبیعتا موجب ایجاد طرحهای بسیار زیبا بر روی آن میشود و طرفداران زیادی در سراسر دنیا دارد.
تاریخچه فرش دستبافبا توجه به تاریخچه کهنی که در تولید فرش و قالی دستباف ایرانی وجود دارد در حال حاضر میتوان گفت محصول بافته شده به دست هنرمندان ایرانی جزو بهترین و زیباترین نوع فرش در دنیا است که این امر از نظر کارشناسان بینالمللی فرش تایید شده است. اما با وجود آنکه در سال ۱۳۲۸ شمسی اولین فرشهای گرهدار به عنوان پوشش اسب و یا در چادر صحرانشینان مورد استفاده قرار گرفته است و سپس در تولید این محصول پیشرفتهای زیادی حاصل شده پژوهشگران اعتقاد دارند که آغاز شکوفایی هنر فرشبافی در ایران به قرن ۱۶ و ۱۷ میلادی بر میگردد.
در سالهای گذشته با پیشرفت تکنولوژی در بسیاری از زمینهها از جمله زمینه تولید فرش ، شاهد تغییر و تحولات بسیار عظیمی در تولید این محصول بودیم ؛ به طوری که در ابتدای تولید فرش به دست هنرمندان ایرانی ، نقشهای بسیار ساده و طرحهای آسانی روی این محصولات نساجی پیاده میشد اما با گذشت زمان تحول شگرفی در تولید این محصول به وجود آمد و این امر موجب تنوع بینظیر در بازار فرش دستباف شد.
فرشهای دستباف تاریخیدر میان فرشهای مهم دستباف در تاریخ ایران میتوان به فرش و قالیهای ذیل اشاره کرد :
قالی پازیریک : این فرش قدمتی ۲۵۰۰ ساله دارد و در اندازههای ۲۱۰ در ۱۸۳ سانتیمتر و با حدود ۳۶۰۰ گره بافته شده است.فرش بهارستان : معروف به فرش بهار خسرو که یک قالی بسیار عالی در زمان خسرو پرویز میباشد.قالی دستباف عصر صفوی : یکی دیگر از زیباترین قالیهای دستباف ایرانی بوده که خلاقیت و نبوغ هنرمندان در زمان حکومت صفویان را نشان میدهد ، در این دوره قالیبافان با استفاده از طرحهایی در حدود ۱۵۰۰ تخته فرش و قالی از خود به جا گذاشته اند.قالی ترنج منظره حیوانات : یکی دیگر از فرشهای ایرانی است که با زمینه قرمز رنگ و طرحهای زیبایی ، تولید شده از ابریشم میباشد که موجب محبوبیت بالای آن شده است.قالی چلسی : یکی دیگر از فرشهای زیبای جهان قالی چلسی است که در مجموعه فرشهای موزه ویکتوریا و آلبرت لندن نگهداری میشود.
فرش دستباف کاشانعلیرغم آنچه در مورد هنر بافندگان ایرانی ذکر شد لازم است بدانید که بافت فرش در بعضی از شهرهای ایران با دقت و هنرنمایی بیشتری انجام میشود که این امر موجب مشهوریت فرش در این استانها شده است. در این بین قالی دستباف کاشان جزو قالیهای بسیار محبوب و پرطرفدار در سطح ایران و جهان است که در طرحها و رنگهای بسیار متعدد و متنوعی به فروش میرسد. علاوه بر این ، کیفیت بینظیر فرش دستباف کاشان و زیبایی بیحد این محصول موجب شده است از گذشته تا به امروز خرید و فروش این نوع فرش توسط مشتریان رونق داشته باشد. طرحهای بسیار ظریف و نفیسی که بر روی قالیهای دستباف توسط هنرمندان کاشانی پیاده میشود موجب این محبوبیت شده است ، بهگونهای که شهر کاشان در عهد صفویه یکی از فاخرترین و بهترین مراکز تولید فرش و قالی دستباف بوده است.
فرش دستباف تبریزعلاوه بر شهر کاشان یکی دیگر از شهرهای مشهور ایران در زمینه تولید محصولات نساجی به خصوص فرش و قالی دستباف شهر تبریز است و از گذشته دور تاکنون این شهر مهد تولید و توزیع انواع فرش دستباف در طرحها و مدلهای متنوع و گوناگون بوده است. با این حال میتوان گفت امروزه یکی از مهمترین صنایع دستی این شهر قالی بافی است که شهرت جهانی دارد.
هنر فرش بافی در شهر تبریز مانند کاشان از دوره صفویه آغاز شد که این امر در اوایل کار به بخشهای روستایی مرتبط بود و کمکم در کارگاههای بزرگ قالی بافی نیز جایی باز کرد. تبحر و تخصص بینظیری که هنرمندان تبریزی در تولید فرشهای دستباف دارند موجب شده است که ظریفترین و خوش نقش و نگارترین فرشهای ایران در این شهر بافته شود. قالی بافی در شهر تبریز به صورت گره با قلاب و متقارن است که در نوع خود بینظیر میباشد ، با این حال به طور حتم انتخاب محصول این شهر جهت پهن کردن در منازل ایرانی میتواند بینظیر باشد.
مشخصات فرش دستبافبه دلیل گسترش روز افزون انواع فرش دستباف در بازار ایران و جهان باید در هنگام خرید این محصول نکات متعددی را مورد توجه قرار دهید. فرش دستبافت ایرانی به طور کلی در ۳ قالب ترنج ، خشتی و افشان بافته شده که نوع ترنج آن از همه پرطرفدارتر است. این نوع فرش حاشیهای پهن در اطراف دارد و طرحهای بیضی و دایره در میانه. همچنین دقت داشته باشید که تفاوت فرشهای دستباف در برابر فرشهای ماشینی بسیار زیاد است به طوری که فرشهای دستباف از دور و نزدیک جلوه بسیار زیبایی دارند و بسیار درخشنده هستند. تقارن رنگ یکی دیگر از شاخصهای برجسته این محصول میباشد که به زیبایی آن میافزاید. از طرفی دقت داشته باشید پرز این فرشها باید درخشان و انعطافپذیر باشد به طوری که این نوع فرش تنها فرشی است که با پا خوردن و شستشو زیبایی چند برابری میگیرد.
طرح و نقش فرش دستبافگذشته از کیفیت و مرغوبیت فرش دستباف در هنگام خرید این محصول ، نکته بسیار حائز اهمیت دیگری که برای مشتریان مهم است ، توجه به طرح و نقش این محصول میباشد. دقت داشته باشید اگر بخواهید فرش دستباف ایرانی را خریداری کنید باید بدانید که به طور کلی طرح و نقش در قالی ایرانی شامل موارد زیر میشود :
طرح شاه عباسیطرح اسلیمیطرح افشانطرح بته جقهطرح درختیطرح شکارگاهطرح قابیطرح ترکمن و بخاراطرح گل فرنگطرح ماهی درهمطرح محرابیطرح محرماتطرح گلدانیطرح ایلیطرح هندسیطرح آثار باستانی و ابنیه اسلامیطرح اقتباسیطرح تلفیقیمواد به کار رفته در فرش دستبافیکی از شاخصترین مواردی که موجب محبوبیت و مشهوریت فرش دستباف ایرانی شده است مواد مصرف شده در این قالیها است که دارای کیفیت و مرغوبیت بسیار بالایی هستند و این امر در کنار زیبایی محصول مورد اهمیت میباشد. یکی از مواد به کار رفته در تار و پود فرش دستبافت ایرانی پنبه و پشم میباشد که این نوع فرش و قالی به فرش یا قالی پشمی مشهور است. همچنین میتوان گفت در میان عشایر به جای نخ از پشم استفاده میشود.
انواع فرش دستبافاز انواع فرش دستباف میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
قالی تمام ابریشم : پرز و چله آن از نخ ابریشم مرغوب بافته شده است.گل ابریشم : نوع دیگری از فرش یا قالی دستباف است که در دوره حاشیهها و در نقشهای آن به جای پرز پشمی ، از ابریشم استفاده میشود.قالی کف ابریشم : نوع دیگری از فرش دستباف است که در زمینه آن به جای پشم از ابریشم استفاده میشود.سوف : نوع دیگری از فرش و قالی دستباف است که زمینه آن از پود ضخیم و نازک تشکیل شده است و نقش و گل و بوته پرزدار دارد.فرش دستباف ابریشمهمانطور که گفته شد یکی از مواد به کار رفته در قالی دستبافت ایرانی نخ ابریشم است که به طور حتم اینگونه قالی از محبوبیت بالایی برخوردار است و طرفداران زیادی دارد. به طور کلی میتوان گفت فرش تبریز و کاشان جزو فرشهایی هستند که معمولا از جنس پشم یا ابریشم است و این امر موجب کیفیت بسیار بالای محصولات شده است. همچنین دقت داشته باشید با توجه به اینکه این نوع فرش از ابریشم تولید شده است طبیعتا قیمت بالاتری نسبت به دیگر انواع محصول دارد.
مشاهیر فرش دستبافیکی از مواردی که ممکن است مورد توجه دوستداران قالی دستباف نگهداری فرش دستباف در منزل ایرانی قرار بگیرد ، شناخت مشاهیر فرش دستباف میباشد. از گذشته تا کنون شخصیتهای هنرمند و باتجربه متعددی در زمینه تولید و توزیع فرش دستباف ایرانی وجود داشتهاند :
مشاهیر فرش دستبافمجید سلامت یکی از افراد معروف در زمینه تولید این محصولات میباشد ؛ ایشان متولد ۱۳۳۹ شمسی در شهر تبریز بود که از سال ۱۳۶۵ به طور حرفهای آغاز به نقاشی و در پی آن طراحی قالی نمود. این فرد تا کنون با پیشرفت روز افزون در این زمینه توانسته طرحهای بسیار متنوع و متعددی را در این زمینه ارائه دهد.استاد ابوالفضل رسام عرب یکی دیگر از اساتید فرشبافی ایران است که با نقاشی و طراحی فرش امرار معاش میکرده است.استاد حبیب محمدعلی نژاد نیز از دیگر مشاهیر فرش ایرانی میباشد که به طور قطع میتوان این فرد را شخص اول فرش آذربایجان دانست.استاد حاج حبیب نژاد به خصوص در بافتههای روستایی و عشایری تبحر ویژهای دارد به صورتی که در سطح بینالمللی نیز شهرت زیادی دارد.اسدالله وثوقی ایرانی دیگر پیشکسوت فرش ایران در شهر اردبیل است که در ابتدا کار خود را با فرشهایی با ابعاد کوچک آغاز کرد و به تدریج بر ابعاد فرشهای تولیدی خود افزود.
فرش دستباف در خارج از کشورزیبایی بیحد و حصر فرش ایرانی و تولید عمده این محصول به دست تولیدکنندگان ایرانی موجب شده است که در خارج از کشور نیز این محصول طرفداران زیادی داشته باشد بهگونهای که در بسیاری از خانههای مجلل خارجی فرشهای دستباف ایرانی مشاهده میشود. فرش ایرانی به حدود ۸۰ تا ۱۰۰ کشور جهان صادر میشود که مهمترین بازارهای صادراتی فرش و قالی دستباف ایران شامل کشورهای امارات ، لبنان ، ایتالیا ، پاکستان ، آلمان و فرانسه میشود.
کشورهای اروپایی و آسیایی سهم بسیار زیادی از فرش دستباف ایرانی را به خود اختصاص دادهاند. این امر در حالی است که به دلیل تولید عمده مواد اولیه مصرفی فرش دستباف در داخل کشور مشاهده میشود در تامین این مواد با وجود تحریم ها هیچ مشکلی وجود ندارد و همچنان صادرات این محصول به دیگر کشورهای جهان ادامه دارد.
فرش دستباف در ایرانفرش دستباف در ایراندکوراسیون منزل ایرانی با توجه به طرحهای مناسب با فرهنگ مردم مستلزم انتخاب فرش دستباف تفاوت گبه و گلیم ایرانی میباشد. بهگونهای که اگر فرد بخواهد دکوراسیونی زیبا و در عین حال مجلل داشته باشد میتواند با مطابقت دادن طرح فرشهای دستباف با دیگر اجزای منزل خود فضایی بینظیر و شکیل به وجود آورد. با این حال به دلیل اینکه در حال حاضر تولیدکنندگان این محصول سعی کردهاند انواع بسیار متعدد و مختلفی از فرش دستبافت در طرحها و رنگهای متنوع را روانه بازار کنند میتوان گفت مشتریان عزیز میتوانند بنا به نیاز و سلیقه خود نوعی از این محصول را انتخاب و خریداری کنند و در منزل خود از آن استفاده نمایند.
با این حال دقت داشته باشید که خرید فرش دستباف ایرانی از برندهای معروف میتواند به مشتری کمک نماید تا محصولی بینظیر و در عین حال با قیمت مناسب تهیه کنند که به طور حتم اگر از این برندها اقدام به خرید محصول کنید سالهای متوالی از فرشها استفاده خواهید کرد.
خرید فرش دستبافامروزه یکی از موارد بسیار مهمی که برای افراد به خصوص خانمهای خانهدار حائز اهمیت است ، زیبایی و شکیل بودن طراحی داخلی خانه میباشد. با این حال خرید تجهیزات سنتی میتواند در این زمینه کمک شایانی به افراد بکند. در این بین خرید فرش دستباف ایرانی جزو آن دسته از مواردی است که افراد زیادی جهت تزیین خانه خود به آن پرداختهاند. دقت داشته باشید میتوانید جهت داشتن خریدی خوب و درست ، با مشاوران فروش در این زمینه مشورت کنید و سپس اقدام به خرید این محصول کنید ، زیرا به دلیل تجربهای که این افراد در زمینه خرید و فروش انواع فرش به خصوص نوع دستباف دارند میتوانند شما را جهت انتخاب طرح و مدل آن راهنمایی کنند.
قیمت فرش دستبافیکی از نکات بسیار حائز اهمیت که برای مشتریان در هنگام خرید فرش دستباف ایرانی به وجود میآید ، قیمت ارائه این محصول است. توجه داشته باشید با وجود تنوع بینظیری که در این محصول وجود دارد طبیعتا میتوان گفت قیمت هرکدام از آنها نیز تفاوتهایی دارد و هر چه کیفیت و تراکم فرش مورد نظر شما بهتر باشد قیمت آن افزایش پیدا میکند. در کنار این امر نکته حائز اهمیت دیگری که در مورد قیمت گذاری فرش دستبافت وجود دارد ، نحوه خرید این محصول است به طوری که اگر مشتری اقدام به خرید فرش دستباف از تولیدکنندگان آن به صورت مستقیم کند ، خواهد توانست محصولی با کیفیت و در عین حال با قیمت مناسب خریداری نماید. یکی از این روشها خرید مستقیم از فروشگاههای مجازی میباشد زیرا در این فروشگاه واسطهها و دلالان از میان برداشته شدهاند و محصول به صورت مستقیم به دست مشتری میرسد.
فرش ایرانی هنر - صنعتی است که از دیرباز به عنوان نام واعتباری برای ایران بر فرهنگ ایرانی سایه افکنده است. مفروش کردن هر خانه ای با فرش ایرانی فرصتیست برای لمس تاریخ چندین و چند ساله ی ایران و تارهای فرش ایرانی جایگاه حماسه هموطنان بافنده است که خلقت خداوند را به تصویر میکشند.
نقوش بکار رفته در فرش ایرانی بر گرفته از فرهنگ و سبک زندگی بافندگان آن در هر نقطه از ایران است. طوری که می توان گفت هر فرش ایرانی تابلویی زیبا، گویای طبیعت و فرهنگ خطه ای از ایران است و با مشاهده ی آن می توان اصالتش را جویا شد. به علت وجود این خصوصیت کاوشگران پس از یافتن فرش “پازیریک” در منطقه ای به همین نام در روسیه به این مهم پی بردند که این فرش، فرشی ایرانی است زیرا بر روی آن طرحی از اسب سواران ایرانی و اشکال تخت جمشید نقش شده بود و از آن به عنوان اولین فرش ایرانی یاد می شود. آغاز بافت فرش کلاسیک ایرانی به سلسله صفویه باز می گردد و در شهرهایی نظیر تبريز ، اصفهان ، کاشان ، مشهد ، کرمان ، جوشقان ، يزد ، استرآباد ، هرات ، شيروان ، قره باغ و گيلان توسعه پیدا کرد و در همین زمان استفاده از طرح های ترنج در وسط قالی و لچک ها رایج شد. همچنین صادرات فرش ایرانی درزمان فتحعلی شاه و بعد از آن به دست ناصرالدین شاه وسعت گرفت و ایران را تبدیل به بزرگ ترین صادر کننده ی فرش دستباف کرد. فلسفه ی پیدایش فرش از آغاز، استفاده از آن به عنوان زیرانداز بوده است، پس بدیهی است که درشرایط مختلف آب و هوایی ضخامت و جنس آن نیز متفاوت باشد. در مناطق مختلف ایران فرش به شیوه های گوناگون بافته می شود ، این گوناگونی را می توان در گره ها، نوع الیاف مصرفی و رنگ آمیزی مشاهده کرد. تفاوت در نوع گره آن را به دو دسته ی گره ترکی و گره فارسی تقسیم کرده است. همانطور که از اسمشان مشخص است، گره ی اول مربوط به مناطق ترک زبان و گره ی دوم مخصوص مناطق فارسی زبان است.همانطور که میدانیم برای بافت فرش ایرانی ازپشم گوسفندی استفاده می شود. در مناطق مختلف ایران به دلایل آب و هوایی و اقلیمی، وجودمراتع وسیع چراگاهی و همچنین مدت طولانی روزهای آفتابی در سال، پشم را دارای خواص متفاوتی همچون جعد و دندانه کرده است. جعد حالت فنری الیاف و دندانه خاصیتی است که قدرت نگهداری رنگ را به وسیله پشم بالا برده و گذرزمان را بر روی کیفیت و زیبایی فرش بی تاثیر می کند. به علت استفاده از الیاف طبیعی در فرش ایرانی برای استفاده کنندگان آن هیچ حساسیتی ایجاد نمی شود. قدمت استفاده از رنگ های گیاهی در فرش ایرانی به هزاران سال پیش باز می گردد و هنوز هم به عنوان استانداردی برای رنگ آمیزی فرش از همین روش استفاده می شود که همین امر به اصالت فرش ایرانی می افزاید. رنگ های طبیعی علاوه بر زیبایی خیره کننده، ثبات بیشتری نیز دارد. فرش ایرانی تنها کفپوشی است که بر اثر پا خوردن، شست وشو و نور زیبایی آن مضاعف می شود و همه ی اینها مزایای رقابتی بسیار ارزنده ایی هستند که این دارایی ملی ارزشمند را از دیگر فرشهای دستباف، در نقاط مختلف جهان متمایز ساخته است که متاسفانه عدم توجه به چنین دارایی ملی از سوی تک تک ما باعث شده است در سال های اخیر فرشهای کشور های رقیب همچون چین و….. قسمتی از بازار حتی بازار داخلی را به خود اختصاص دهد. ذکر تمامی خصوصیاتی که فرش ایرانی را نسبت به دیگر فرش های دستباف در نقاط مختلف جهان منحصر به فرد کرده است نیازمند زمانی بسیار است و در اینجا به همین مقدار بسنده می کنیم. فرش ایرانی ریشه در فرهنگ، تاریخ واصالت ایرانی دارد و اشاعه این فرهنگ قوی وحفظ و انتقال آن به نسل های آینده از وظایف یکایک ما می باشد و باید بدانیم که با خرید فرش ایرانی کمکی به حفظ میراث فرهنگیمان کرده ایم. “فرش ایرانی یعنی سوی چشمان بانوی بافنده، یعنی ظرافت انگشتان یک هنرمند، فرش ایرانی یعنی دستان پینه بسته پیرمرد رنگرز، یعنی رویای دخترک نخ ریس، فرش ایرانی یعنی بوی گردو و انار جوشیده، فرش ایرانی یعنی باریکه نوری از پنجره چوبی و طرحی زیبا از میراثی کهن…. فرش ایرانی افتخار ایرانی” برای حفظ این میراث و افتخار ملی، و همچنین ایجاد کارآفرینی در زمینه ی این هنر ملی و ارتقای سطح کیفی شرایط کار برای میلیون ها هنرمند بافنده، از هموطنان سرتاسر دنیا، گروه ها و رسانه ها خواستار همکاری درجهت معرفی فرش ایرانی و نشان دادن برتری آن نسبت به فرش های سایرنقاط جهان هستیم. به همین منظور دست به دست هم دهیم و در راستای ارتقای فروش فرشهای ایرانی و افزایش صادرات این کالای با ارزش با هم بکوشیم.
13 نکته ای که ممکن است درباره فرش ندانید1 – قدیمی ترین فرش جهانشاید باورتان نشود ولی قدیم ترین فرش موجود در جهان ایرانی است . در سال 1328 جمعی از باستان شناسانی که روسی بودند در منطقه سیبری روسیه توانستند فرشی را کشف کنند که آن را منسوب به ایران می دانند . اما به نظر شما دلیل آنها برای این تشخیص چیست . فرشی که تاریخ دانان روسیه آن را منسوب به ایران می دانند پازیریک نام دارد و به خاطر اینکه در سراسر فرش طرح های اصیل ایرانی دیده می شود آن را به ایران منسوب می کنند . مثلا فرش پازیریک دارای طرح های سربازان هخامنشی است که می توان گفت این فرش در ایران بافته شده است و زمان بافت آن نیز به حدود 3400 سال پیش یعنی زمان حکومت هخامنشیان بر می گردد .
2 – از ابداع و اختراع تابلو فرش تا رونق بازار کار ؛ تابلو فرش در کجا اختراع شده است ؟شما می دانید که تابلو فرش در کدام یک از قسمت های جهان برای اولین بار بافته شد ؟ شاید این موضوع را ندانید که اولین تابلو فرش در ایران و در استان آذربایجان شرقی بافته شد . اولین تابلو فرش جهان در حدود 80 یا 90 سال پیش در شهری چند هزار ساله به نام سردرود ابداع و اختراع شد . پس می توان گفت اولین تابلو فرش هم همانند فرش در ایران بافته شده است و ایران مبدا تولید فرش و تابلو فرش جهان بوده است . تابلو فرش ، فرشی است که توسط دار قالی یا دستگاه بافنده ماشینی تولید می شود و دارای یک قاب چوبی است که آن را محاصره کرده است . از طرح های به کار رفته در تابلو فرش می توان فهمید که این نوع فرش ها بیشتر جنبه زیبایی دارند . مردم سردرود تقریبا توانسته اند با لطف ابداع تابلو فرش اقتصاد خوبی پیرامون آن داشته باشند .
3 – الیاف فرش دستبافت بیشتر از چه جنسی استاز قدیم الایام که انسان ها نیاز به تولید فرش داشته اند همواره دنبال بهترین الیاف برای بافت فرش بوده اند . انسان ها در ابتدا برای برطرف کردن این نیاز خود ( نیاز به زیر انداز و فرش ) توانستند از پوست و پشم حیوانات اهلی به طور مستقیم استفاده کنند اما به تدریج و با تکامل انسان ، اولین قالی ها و فرش ها بافته شد . انسان ها یاد گرفتند که چگونه بر دار قالی با بهم دوختن الیاف یک فرش ببافند . الیافی که از گذشته تا کنون برای بافت فرش دستباف استفاده می شود الیاف طبیعی مثل ابریشم ، کرک و غیره می باشد . این الیاف می توانند تا سالها دوام داشته باشند و در صورتی که از آنها به نحو احسن مرقابت و نگهداری شود می توانند تا چند صد سال باقی بمااند که نمونه بارز ان وجود فرش 3000 ساله پازیریک است .
4 - توصیف فرش ایرانی در بهبهه ی تاریختاریخ نگاری یونانی در کتابی که منسوب به داستان زندگی کوروش است وآن را سیرت کوروش نامیده اند در سال های 345 تا 430 قبل از میلاد بیان کرده است : ایرانیان برای اینکه بسترشان نرم باشد قالیچه زیر بستر خود می گسترند . یکی از سالنامه های چینی که سائی سو نام داردد فرش پشمی ایران را به عنوان کالای وارداتی به چین عنوان کرده است . این اتفاق در دوره ساسانی نوشته شده است .
5 – فرش ماشینی از چه زمانی در ایران رواج یافتفرش ماشینی در ایران برای اولین بار در سال ها 50 توسط دستگاه های بافنده خارجی بافته شد . با وجود تولید فرش ماشینی این فرش به زودی به خاطر طرح مشابه فرش دستبافت و همچنین قیمت ارزان تر مورد رقابت قرار گرفت و در بازار ایران جای خود را باز کرد . شاید برایتان دانستن این موضوع جالب باشد که اولین فرش ماشنی در کاشان و بوسیله دستگاه ژاکارد تولید شد . این دستگاه توسط ماری ژاکارد فرانسوی برای بافت پارچه در قرن 19 میلادی تولید شده بود . کاشان علاوه بر اینکه در فرش دستبافت در سراسر ایران نام و آوازه دارد در فرش ماشینی نیز به عنوان پایتخت فرش ماشینی شناخته می شود .
6 – بهترین کیفیت فرش ماشینیفرش ماشینی با تولید خود توانست به علت طرح های مختلف و ارزان قیمت بودن جای خود را در میان مردم باز کند . با تولید انبوه فرش ماشینی ارزان مردم به دنبال بهترین کیفیت فرش ماشینی بودند و اکنون نیز برخی ها به دنبال این هستند که بهترین کیفیت فرش ماشینی را بدانند . ما در ادامه شما را راهنمایی می کنیم تا بهترین کیفیت فرش ماشینی را تشخیص دهید . فرش ماشینی به طور کلی از سه دسته الیاف مصنوعی بافته می شود . الیاف اکریلیک ، الیاف پلی استر ( ابریشم مصنوعی ) و پلی پروپین ( بی سی اف ) از جمله الیاف به کار برده شده در بافت فرش ماشینی هستند . در بین همه موارد ، فرش ماشینی بافته شده از الیاف آکریلیک درجه یک محسوب می شود و بهترین کیفیت را در حال حاضر دارد . فرش ماشینی 100 درصد آکریلیک بهترین کیفیت را دارد که شما می توانید برای خرید فرش این نکته را در نظر بگیرید .
7 – اصطلاح شانه فرشفرش ها دارای دو دسته هستند . فرش ماشینی و فرش دستبافت که هردو دارای تراکم عرضی و تراکم طولی هستند . شاید اصطلاح شانه را بار ها شنیده باشید اما متوجه نشوید که منظور از شانه چیست . ما در ادامه این مطلب را برای شما بیان خواهیم کرد . تراکم عرضی فرش را تعداد گره های یک فرش در یک متر از عرض فرش را می گویند . تراکم عرضی نام دیگری نیز دارد که به آن شانه فرش نیز می گوین . شما برای تشخیص تعداد شانه باید یک متر از عرض را در نظر بگیرید اگر فرش دارای 700 گره در یک متر از عرض بود فرش 700 شانه اصل است .
8 – اصطلاح رج فرشهمانطور که در مورد قبلی گفتیم فرش دارای دو نوع تراکم است یکی تراکم طولی و دیگری تراکم عرضی . تراکم عرضی یا شانه را برالی شما بیان کردیم اما مورد دوم ان یعنی تراکم طولی را اکنون برای شما بیان خواهیم کرد . تعریف تراکم طولی همان تعریف تراکم عرضی است با این تفاوت که تراکم طولی را تعداد ریشه ها ( گره ) در یک متر از طول می نامند . تراکم طولی یک اصطلاح رایج نیز دارد که بیشتر قدیمی تر ها از آن استفاده می کنند و آن اصطلاح رج است . پس رج همان تراکم طولی است . رج می تواند از 500 به بالا باشد که بستگی به تراکم عرضی دارد و متناسب تعداد شانه رج نیز افزایش می یابد .
9 – ترنج چیست و چرا در اکثر طرح های فرش استفاده می شود ؟ترنج یک طرحی است که در وسط فرش و جدا از حاشیه طراحی می شود . ترنج می تواند دایره یا لوزی مایل به بیضی باشد . این طرح برگرفته از معماری باستانی و با صفای ایرانی است . ترنج همان حوض وسط حیاط خانه های قدیم است که در طرح فرش نمایان می شود و جلوه ای خاص به فرش می دهد . فرش می تواند دارای ترنج نباشد و از این بابت ممکن است برخی فرش دارای ترنج را نپسندند . فرش بدون ترنج برای مکان های که قصد دارید بزرگتر از آن چه که هست دیده شود مناسب است و می تواند بزرگنمایی خاصی به محیط شما بدهد .
10 – بیشترین صادرات فرش ایرانهم اکنون شهر های مختلفی در ایران به بافت فرش دستبافت و فرش ماشینی مشغول هستند اما باید گفت پایتخت تولید فرش ماشینی ایران کاشان است که شهری است دارای تمدن هفت هزار ساله که در حدود 700 واحد فعال در این زمینه فعالیت می کنند . اما بیشترین صادرات فرش ایران گبه دستباف چیست از یک مکان مرزی در شمال غرب ایران است . حدود 40 درصد از صادرات فرش ایران از استان آذربایجان شرقی صورت می گیرد .
11 – فرش دستبافت گونهیکی از ویژگی های فرش دستبافت طرح های زیبا و مختلف و همچنین ریز بافتی است که می تواند در تولید طرح های مختلف اهمیت داشته باشد . فرش دستبافت گونه یک فرش ماشینی است که به علت تراکم بالا و ریز بافتی و هم چنین طرح مشابه فرش دستباف به این نام مشهور و معروف شده است . فرش دستباف گونه در دو رده فرش ماشینی 1000 شانه کاشان و فرش ماشینی 1200 شانه جای می گیرد . این فرش ها چون دارای تراکم بالا و ویژگی های مشابه فرش دستباف هستند به در دسته بندی فرش دستنبافت گونه قرار می گیرند .
12 – ضخامت بیشتر ، تعداد شانه بیشتراین مطلب را شاید ندانید که تعداد شانه و تعداد رج با ضخامت فرش رابطه عکس دارند . بدین صورت که هرچه تعداد شانه و تراکم طولی بالا تر برود ضخامت فرش کتر می شود . مثلا نازکترین فرش موجود در بازار فرش ماشینی 1200 شانه کاشان است که برای اولین بار در کاشان بافته شده است . فرش 700 شانه نیز اکنون ضخیم تر از فرش 1000 شانه و فرش 1200 شانه است .
13 – احتمال حمله حشرات طبیعی به فرش دستبافتدر اخرین نکته باید بگوییم که فرش دستبافت به علت وجود الیاف طبیعی ممکن است مورد حمله حشرات موذی و مختلف واقع شود . شرایط خوب و یژه برای رشد و زندگی این نوع حشرات گرم و مرطوب بودن محیط است . پس یادتان باشد جایی که فرش دستبافت پهن می شود و گسترده می شود نباید خیلی گرم باشد . هم چنین فرش دستبافت را اگر استفاده نمی کنید در مکان مرطوب و دارای رطوبت بالا قرار ندهید تا از شر حیوانات در امان باشید . حال اگر فرش دستبافت شما مورد حمله واقع شد می توانید از قرص نفتالین استفاده کنید . بیشتر حشراتی که ممکن است به فرش دستبافت حمله کنند بید ها هستند که شما با گذاشتن نفتالین در بین فرش می توانید بید ها را از فرش دستبافت خود دور کنید .
نكته هاي حائز اهميت در خريد فرش به شرح زير است:
1. فرش های ماشینی موجود در بازار معمولا ۵۰۰، ۷۰۰، ۹۰۰، ۱۰۰۰ و ۱۱۰۰ شانه و با تراکم های ۱۰۰۰، ۱۲۰۰، ۱۴۰۰، ۱۷۰۰، ۲۰۰۰، ۲۲۵۰، ۲۷۵۰ هستند؛ اگر به زیبایی فرش اهمیت می دهید باید فرشی که شانه و تراکم بیشتری دارد انتخاب کنید ولی اگر می خواهید دوام بیشتری داشته باشد، برخی فرش های ۵۰۰ شانه با تراکم ۱۲۰۰ یا ۱۰۰۰ مناسب تر هستند. علت دوام کمتر فرش های ۷۰۰ شانه این است که نخ آنها لطیف تر است و کمی نازک تر هستند. البته این کاهش ضخامت خیلی زیاد نیست. 2. در ایران برای بافت فرش های ماشینی از آکرولیک استفاده می شود که هم پرز می دهد و هم گاهی حساسیت ولی در کشورهای دیگر از BCF استفاده می کنند که هم ارزان است و هم کمتر احتمال حساسیت در اثر تماس با آن وجود دارد بنابراین اگر دچار حساسیت یا مستعد آن هستید، سراغ فرش ماشینی نروید. 3. چند سالی است فرش هایی موسوم به فرش های بلژیکی وارد کشور شده است که به دلیل نازک بودن و استفاده از نقش های اصیل ایرانی مانند «خشتی» از آنها استقبال شد ولی این فرش ها مشکلاتی هم دارند، جنس فرش های بلژیکی از ویسکوز و مواد است و پشت آن لاتکس وجود دارد که باعث می شود تا حدی به زمین هم بچسبند، به همین دلیل شستشوی آنها بسیار سخت است و بعد از شستشو چون لاتکس از بین می رود، فرش کیس می ایستد و بافت آن گلوله گلوله می شود. شستشوی این فرش ها بسیار حساس است و به دقت و مهارت زیادی نیاز دارد بنابراین باید حتما به قالیشویی بسیار مطمئن و ماهر سپرده شود یا خشکشویی شود. این فرش ها نحوه تشخیص فرش دستباف آنقدر نازک هستند که بهتر است با کفش یا صندل روی آنها راه رفت چون راحت نیستند. 4. قبلا فرش های ماشینی روی کف پوش های مثل سرامیک سر می خوردند ولی امروزه دور تا دور آنها چرم دوخته می شود و این چرم حکم ترمز فرش را دارد و مانع سر خوردن آن می شود، بنابراین هنگام خرید به این ویژگی توجه کنید. 5. به فرش های ۷۰۰ شانه به بالا دستباف گونه هم گفته می شود و اگر پشت آنها را نگاه کنید، بسیار شبیه فرش دستباف است. 6. در حال حاضر فرش های ترکیه، هند و چین هم در بازار وجود دارد که از نقش گل تا طرح های کوبیسم در آنها دیده می شود. کیفیت و جنس این فرش ها با فرش های ماشینی ایرانی تا حدود زیادی یکی است بنابراین به دلیل قیمت بالای دلار، خرید آنها چندان به صرفه نیست. 7. در چین شهری به نام «کاشان» وجود دارد که فرش های دستباف با طرح و نقش ایرانی تولید می کند. این فرش ها آنقدر شبیه فرش های ایرانی هستند که گاهی فروشندگان خبره را هم به اشتباه می اندازد و تشخیص آنها بسیار مشکل است، بنابراین حتما با توجه به تفاوت قیمت این فرش ها با فرش ایرانی به این نکته توجه کنید.